Odimienna metoda nauki czytania autorstwa dr Ireny Majchrzak pozwala na wczesne kształcenie umiejętności czytania zarówno w aspekcie technicznym, jak i semantycznym. Kształcenie sztuki czytania z pełnym rozumieniem tekstu rozpoczyna się już z dziećmi trzyletnimi. Nauczyciel prowadząc zabawy i gry prowokuje dziecko do odkrywania na drodze samodzielnego rozumowania logiki alfabetycznego szyfru. Początkiem jest imię dziecka, które staje się słowem otwierającym świat pisma.
Etap pierwszy - inicjacja
Inicjacja jest magicznym gestem symbolizacji. Dzięki temu przeżyciu dziecko wie, że może być wyrażone za pomocą liter – może być „napisane” i „przeczytane”. W akcie inicjacji otrzymuje ogromny ładunek wzruszeń i wiedzy. Dostaje swoje własne słowo, specyficzną kombinację liter, które oznaczają jego całego – osobowego. Wchodzi w świat pisma jako w świat znaczeń, a nie izolowanych liter.
Inicjacji ma charakter indywidualnego kontaktu. Dziecko siedzi po lewej stronie nauczyciela, tak by mogło obserwować ruchy jego prawej ręki. Na poliniowanej kartce nauczycielka pisze poszczególne litery jego imienia z jednoczesnym ich wybrzmiewaniem. Pozwala dziecku dokładnie przyjrzeć się zapisowi imienia. Na tym etapie dziecko: nabywa poczucie własnej tożsamości, dostrzega różnice w kształcie różnych liter, zauważa związek pomiędzy literą a dźwiękiem, znakiem graficznym , a głoską. Jest też czas zabaw, podczas których wychowankowie ćwiczą rozpoznawanie i odnajdywanie swoich imion, wśród innych, a potem – rozpoznawanie imion kolegów.
Następnie dzieci składają swoje imiona z liter napisanych na oddzielnych karteczkach. Robią to najpierw według wzoru znajdującego się na kopercie, a następnie z pamięci. Zabawę powtarza się wielokrotnie. Każde dziecko ćwiczy najpierw ze swoim imieniem, w późniejszym czasem z mionami swoich kolegów.
Bawią się w „detektywów” – sprawdzają czy wszystkie litery ich imienia znajdują się na taśmie alfabetu, szukają „swoich” liter w imionach kolegów. Ten etap to czas codziennych zabaw z wizytówkami, dający dzieciom dużo radości i satysfakcji.
Etap drugi – ściana pełna liter
Na ścianie zostaje umieszczony alfabet, wszystkie litery – duże, małe, drukowane, pisane. Jest to wizualny system dydaktyczny – „Ściana pełna liter”. W jego skład wchodzi alfabet i wizytówki dzieci, które są nieocenioną pomocą przy przekazywaniu i przyswajaniu sobie zasad polskiej pisowni. Następuje cykl zabaw i gry w loteryjkę, podczas których nauczycielka prezentuje kolejne litery alfabetu. Przedstawiane litery dziecko oznacza na swojej wizytówce np. kuleczką z plasteliny. Każda litera zostaje opisana zarówno ze względu na jej kształt, jak i na brzmienie.
Na tym etapie dziecko: zna brzmienie własnego imienia oraz imion kolegów, spostrzega różnicę między literami, ma szansę przyswojenia sobie ortografii dzięki swojej spostrzegawczości, porównuje dźwięki z obrazem graficznym, odkrywa, że każdą literę wymawia się w szczególny sposób.
Etap trzeci – nazywanie świata
„Nazywanie świata” należy rozumieć jako akt nadawania przedmiotom z otoczenia ich symbolicznych pisemnych reprezentacji. Światem jest najpierw sala przedszkolna i wszystko, co się tam znajduje. Potem rozszerza się zakres i światem jest dom, rośliny, zwierzęta, itd. „Nazywanie świata” polega na dopasowaniu nazw do otaczających dziecko przedmiotów. To gra, w której dziecko za pomocą wyrazów ćwiczy ciągle na nowo rozpoznawanie kształtów i brzmienia liter alfabetu w różnych kombinacjach.
Nauczyciel przygotowuje kartki z nazwami różnych przedmiotów.
Zadaniem dziecka jest odszukanie przedmiotów i przypisanie im odpowiedniej wizytówki. Przy pierwszej próbie gry używamy wyrazów najprostszych: „lala”, „miś”. Wyrazy mogą powtarzać się każdego dnia, lecz obok znanych już wyrazów muszą znaleźć się też nowe.
Etap czwarty – sesje czytania
Dominującą formą tego etapu są gry czytelnicze. Mogą przybierać formy zabaw polegających na: dopasowywaniu wyrazów (później zdań) do odpowiadających im ilustracji; inscenizacji np. „oto lala, która siedzi u lekarza”; wykonywaniu poleceń nauczyciela napisanych na kartce; odczytywaniu zagadek i udzielaniu odpowiedzi w formie słownej lub plastycznej; układaniu zdań w historyjki, opowiadania.
Na tym etapie dziecko: zna wszystkie litery alfabetu, utrwala czytanie ze zrozumieniem; poszerza zakres pojęć; zdaje sobie sprawę, że wszystkie przedmioty i sytuacje można opisać; nabiera motywacji do samodzielnego czytania; przyswaja w sposób naturalny polską ortografię; kształtuje kompetencje czytelnicze.
Równoległe z opisanymi etapami odimiennej nauki czytania codziennie czyta się dzieciom teksty literackie z literatury dziecięcej. Książka staje się źródłem interesujących doznań, wiedzy i wzbudza w dzieciach zainteresowanie słowem pisanym.
